anne sütü

  •  

    9 aylık hamileliğim boyunca tüp bebek yapmama rağmen hep normal doğum yapacağımı kendime telkin ettim. Genelde tüp bebekleri “kıymetli” bebekler diyip sezaryenle doğurtmalarına rağmen benim süper dokturum en başından beri normal doğumu beklemeyi tercih etti; 42. haftaya girmeme rağmen bebeği artık alalım diye bir telaşeye ya da strese beni kesinlikle sokmadı. 42. haftaya girdiğimde normal doğumla birlikte bebeğimi kucağıma aldım.

    Doğum sonrası nadir görülen atoni yani atar damarların patlaması yaşandı ve aşırı kanamam oldu. Aşırı kanamadan dolayı doğumdan sonra bitik düştüm. Bir de üstüne inanılmaz zor geçen 9 aylık bir hamilelik sürecini katarsak takatım hiç kalmamıştı. Odaya geçirdikten hemen sonra bebeğimizi, Kemal Ata’mızı getirip kucağıma verdiler. İlk gelen süt “kolostrum” çok önemli olduğundan hemen vermek istedim. Şükürler olsun ki geldi. Sonra bebek ağladıkça emzirin diyip odada bebeği bıraktılar. Sadece arada bakım için götürüp geri getiriyorlardı. Ama bizim bebek sürekli ağlıyordu ve ben sürekli göğsüme koyup doyurmaya çalışıyordum. Hemşirelere ve doktora bebeğimizin doymadığını söylediğimde daha çok emzirin diyorlardı. O da ne demekse? Zaten çocuk 24 saat emmeye çalışıyordu. Son gün çıkmadan hemşire odaya gelip: “Bebeğiniz yüzde 10’dan fazla kilo kaybettiği için biraz mama verdik” dediler. Ehh zaten ben de sürekli aynı şeyi söylüyordum. Bebeğimiz doymuyor diye ama dinleyen kimdi?!

    Sonra eve geldik. Zor bir hamilelik, ardından zor bir doğum derken hiç doymayan bir çocuk ve uykusuz geceler sonunda iyice yıpranmaya başladım. Hem çocuk hem de ben iyice tükenmiştik. Bu arada göğüslerim hep yara oldu. Bebeğe süt veremiyor olunca onun üstüne pompayla sütümü biriktirmeye çalıştım. Ama yaralardan dolayı kanadığından süt kanlı olunca Kemal Ata emmek istemedi. Tam bir kısır döngüye girmiştik. Nitekim mama verdiğimizde bebek çok rahatladı ve huzurla uykuya daldı. Tabii ki ben de…

    Ama her telefon açan, eve gelip giden herkes “Süt veriyorsun, emziriyorsun değil mi?” diye soruyordu. Ben de elimden geldiğince çalışıyorum dediğimde “Aman aman muhakkak vermelisin” diyip benim gibi 10 senesini bu dal üzerine okumuş ve en az bir o kadar da çalışmış olan bir diyetisyene anne sütünün önemini anlatıyorlardı. Eşim bile bana anne sütünde ne kadar vitamin olduğundan bahsediyordu.

    Kontrol için çocuk doktoruna gittiğimizde ben emziremediğimi belirtip açıklama yapmaya çalışırken buldum kendimi… “Benim göğüslerimde ufaltma ameliyatı var da, kanalların bazıları kesilmiş sanırım, yeterince süt gelmiyor. Ben de mama vermeye başladım” dediğimde doktor lafımı kesti ve eşime dönerek: “Kimsenin anneye kendini kötü hissettirme hakkı yok. Zaten o yeterince kendini kötü hissediyordur. Bu konuyla ilgili kimse ona yorum yapmayacak. O nasıl rahat hissediyorsa öyle davransın”; Bana da dönerek: “Kimseye açıklama yapmana gerek yok. Sen o bebeğin annesisin ve sen nasıl istiyorsan, rahat ediyorsan öyle davran. Sakın kimseye de bir açıklama yapma” dedi.

    Fakat öyle bir toplumda yaşıyoruz ki, geçenlerde randevu almak için bir merkezi aradığımda arkadan bebeğimin sesini duyan sekreter bile bana emzirip emzirmediğimi sordu. ‘Hayır’ yanıtı verdiğimde ‘Aaaa ama neden emzirmiyorsunuz? Olmaz ki!” diyince içimden “Sana ne!” demek geldi. Biliyor musun bu anne nelerden geçti, neler yaşadı, doğumda ölümden döndü? Ama sakinliğimi koruyup olmadı işte diyip konuyu kapadım soğuk bir ses tonuyla.

    Türkiye’de yaşayan bir Fransız arkadaşım daha bebeği doğmadan emzirmek istemediğini söylediğinde ona hiçbir yorumda bulunmadım çünkü kendisi zaten okumuş ve yeterince anne sütünün faydalarını bilen bir kişiydi. Fakat tercihi emzirmemekti ve kendine göre nedenleri vardı. Sonuçta bebeğinin annesi oydu ve çocuğuyla ilgili kararları o verebilirdi. Buna da saygı duymak gerekirdi. Zaten kararını vermişti. Bir gün bile ona bu konuyla ilgili yorumda bulunmadım ama o bana dert yandı: “Didem, burada herkes çok üstüme geliyor emzirme konusunda ve ben sinir oluyorum.”

    Bu yazıyla birçok kadına ve erkeğe seslenmek istiyorum:

    1. Erkekler kadınların neler yaşadıklarını, çektikleri acıları, hormonlarının etkilerini bilemezler, anlayamazlar. O yüzden kocalar! lütfen bilmiş bilmiş konuşmayın eşlerinize karşı. Dışarıdan gazel okumak kolaydır.
    2. Süt vermenin zorluklarını her anne olan kadın öyle ya da böyle yaşamıştır. Eğer karşınızdaki kadın veremiyorsa ona kendini kötü hissettirmeye hakkınız yoktur. Lütfen sakın “Ben bir sene emzirdim, şunu yaptım, şöyle yapsan olmaz mı” gibi akıllar vermeye kalkmayın çünkü inanın o anne zaten olası herşeyi denemiştir.
    3. Emzirmek ya da emzirmemek her annenin kendi seçim hakkıdır. Kimsenin bu konuyla ilgili karşısındakini yargılama hakkı yoktur.
    4. Emziremezseniz kendinizi kötü hissetmeyin çünkü mamayla beslenen çocuklar da gayet sağlıklı büyüyorlar. Tabii anne sütü verseniz çok daha iyi olurdu ama Şems ne demiş: “Olduğu kadar, olmadığı kader”
    5. Emziremeseniz bile yine de çok iyi bir annesiniz. Bunu her zaman hatırlayın.
    6. Toplumdaki her türlü baskı ve kalıpları kırmazsak bizlerin çocukları da aynı sıkıntıları yaşayacaklar. Her çocuk emecek diye bir şey yok. Kimisinde süt geliyor, çocuk istemiyor. Kimisinde çocuk istiyor, süt gelmiyor. Kimisinde de hem çocuk istiyor hem sütü geliyor, ne mutlu ona! Demek ki her çocuk emecek diye bir şey yok.
    7. Emen çocuk az hasta olur, bağışıklık sistemi kuvvetli olur tezine ise hiç katılmıyorum. Etrafım emziren ve çocuğu sürekli hasta olan annelerle dolu.
    8. En büyük ablam Hümeyra şöyle dedi bana hep: “Mutlu anne, mutlu bebek ve mutlu eş demektir” Nasıl mutlu olacaksanız öyle yapın. Bebeğinizin mutluluğu sizin mutluluğunuzdan geçer… Bencillik değil, önce anne mutlu ve huzurlu olmalı… Ve her kararını da özgürce alabilmeli, günahıyla sevabıyla ama asla ve asla baskıyla değil.
    9. Böyle olduğunda vicdanen kötü hissettirilmediğinde gerçekten alınan karar en doğru karardır, çünkü huzur vardır, keşkeler, şüpheler, kuruntular, korkular, eziklikler yoktur.
    10. Yaşasın kendini iyi hisseden, hala dişi ve çekici hissedebilen ve yalnızca “anne” olmak dışında da var olma nedenini keşfedebilen ANNEleeeeerrrrrr!!!

     http://blogcuanne.com/2015/05/19/emzirmek-ya-da-emzirmemek-her-annenin-kendi-secim-hakkidir/

  •  

    Mart ayında o zamanlar Yeditepe Üniversitesi’nden öğrencim ama şimdi artık diyetisyen olan Pınar Doğanla Ankara’da gittiğimiz “İlk 1000 Gün” adlı kongreden bazı izlenimlerimi ve öğrendiklerimi sizlerle paylaşmak istiyorum.  Yazımın sonunda Pınar da benim atladığım yerlere eklemeler yapacaktır.  

    • Türkiye’de hala bodurluk çocuklarda büyük bir problem olarak görülüyor çünkü aileler çocuklarının boylarının uzamamasını kilo almamaları kadar endişe etmiyorlar. Bir bebeğin en önemli ilk iki senesinde yeterince besin alamayan çocukların %15’i bodur kalıyorlar. Nedense Türkiye’de hep çocuklar kısa bile olsa eğer kilolularsa sağlıklıdırlar gibi bir algı var. 
    • Ülkemizde 5 yaşın altındaki çocukların %17.9’u hafif kiloludur. 0-5 yaş arası %8.5 şişmandır.  Şişman çocukların sayısı kırsal kesimlere göre büyük kentlerde çok daha fazladır.
    • Her 3 doğumdan ikisi sezaryen olan ülkemizde otoimmün hastalıkların da bağlantılı oranda arttığı görülmektedir. 
    • 2001’de her 14 çocuktan bir tanesinde astım görülürken, 2009’da bu rakam 12’de 1 ve 2014’te 7 çocukta 1’e düşmüştür. Vajinal (normal) doğumda bebek kanaldan geçerek gelirken ilk  bakterilerle orada karşılaşır. Oysa sezaryen doğumda bakterilerle tanışma gerçekleşemez ve mikrobiota çok farklı olur. Aynı şekilde solunum yolları da çok daha gelişmiş bir şekilde dünyaya gelirler.  
    • Dünyanın birçok ülkesinde “Ben korkuyorum, normal doğum yapamam” demeleri üstüne doktorlar hiçbir şekilde taviz vermezler ve gebeyi doğuma hazırlamak için tüm desteği gösterirler. Oysa ülkemizde bunu duyan doktorların bazıları “dert değil, o zaman sezaryen yaparız” diyerek hem anneyi hem de bebeği herşey doğal olabilecekken farklı bir yöne kaymalarına teşvik edebiliyorlar. 
    • Sezaryen doğumlarla birlikte alerji 8 kat artıyor. 
    • Bağışıklık sisteminin kuvvetli olması için ilk sırada normal (vajinal) doğum ve ikinci sırada anne sütügelmektedir.
    • Hatta yapılan çalışmalarda annenin vajinasından doğum öncesi bakteriler toplanıyor ve sezaryenle doğan bebeklerin özellikle yüzüne sürülüyor o bakterilerle tanışması için fakat hiçbir etkisi olmuyor. Bebeğin kesinlikle doğum kanalına girmesi gerekiyor. Bazı anneler “Kaç saat sancı çektim sonra da sezaryene aldılar. Bilseydim en başından sezaryen olurdum” diyorlar. Oysa bebeğin kanala girmiş olması bile onların bağışıklık sistemlerinin kuvvetli olması açısından çok önemlidir.
    • Gebelik öncesinden itibaren iyot eksikliği çok önemlidir. Özellikle Malatya, Ankara ve Kayseri’de gebelere iyot desteği isteniyor. Trabzon %90 ile gebelerde en yüksek iyot oranına sahip olmasına rağmen hamileliğin 2. ve 3. Trimesterinde onlarda bile iyot oranı düşüyor.
    • Türkiye’de obezite oranı %32’ye gelmiştir. Eskiden Amerika’daki obeziteden bahsedilirken şimdi kendi ülkemiz %34’ü obez olan Amerika’ya çok yaklaşmıştır ve bu hızla korkarım ki gerekli önlemler alınmazsa geçme ihtimalimiz de yüksektir
    • Mümkünse 2 yaş öncesi antibiyotik verilmemeli. Antibiyotik adından anlaşılacağı gibi ANTİ-BİYO yani YAŞAM KARŞITI! Atom bombası etkisi gösteriyor ve bağırsakta tüm florayı mahvediyor. 2015’te Amerikan Pediyatri Birliği’nin açıklaması şu yöndedir: “Lütfen parazitleri tedavi etmeyin!” En etkili yöntem vücudun kendi kendini temizlemesi ve parazitleri sistemden atmasıdır. 
    • Şiddete maruz kalan kadınlarda iki kat daha fazla gebelik görülüyor. Ülkemizde 600 bin kız çocuğu okula gitmiyor ve erken yaşta evlendiriliyorlar. 
    • 4 kişilik bir ailede sağlıklı yaşayabilmek için gereken minimum gıda harcaması 1349 Liradır. Oysa ülkemizde asgari ücretin 1300 lira olduğunu göz önüne alırsak ve ailede iki kişi bile çalışıyor olsa, diğer masraflarla birlikte sağlıklı beslenmeye haracayabilecek yeterli bütçe oluşmamaktadır. 
    • Boyu uzayan çocuk sağlıklıdır, kiloya takılmamak gerekir.
    • Ziraat Mühendisliği odası 2012 verilerine göre dünya sıralamasında Türkiye, Çin’den sonra en fazla tarım ürünleri ihracatında uyarı alan ülkeymiş çünkü yılda 33bin pestisit kullanarak (tarım ilaçları) Avrupa ilkeleri içinde birinci sıradaymışız. 

    Konferansta güzel bilgiler edindik fakat birçok konuşmacı bana göre yetersizdi. Yurtdışında da yıllardır kongrelere gittiğimden aradaki farkı çok net görebildim ve açıkcası ülkemiz adına üzüldüm. Mesela 70’lerine yakın konuşmacı olarak davet edilmiş bir diyetisyene “çocuklar kelle paça yiyebilir mi?” diye sorulduğunda “Hayır, yiyemez. Sakın vermeyin” dedi. Neden diye sorduğumuzda “Ben de kendi çocuklarıma vermedim. Yemesin. Hiç gerek yok. Kendim de yemiyorum” diye bir cevap aldık. Bu nasıl bir cevaptır? Bilim insanlarına yakışan bir cevap olmadığı kesin. Benim dışımda da herkes durumu kabullendi ve sorgulamadı. Çıkışta gidip nedenini sorduğumda bana bir soru sordu: “Dünyanın başka yerinde yenildiğini gördün mü?” “İyi hoş da Hocam, dünyanın başka yerlerinde insanlar maymun beyni yiyor, böcek yiyor, biz yemiyoruz. Bu doğru ya da yanlış demek değildir ki” demek geldi içimden.  Ve ayriyetten “Evet, Arjantin’de yiyorlar” demek istedim. Ama aramızdaki tansiyonu yükseltmemek adına “Peki, danışanlar bana neden diye sorduklarında ne cevap vereceğim” diye sorduğumda ise “Ben uzmanım, ben ne dersem o olur demelisin. Sen uzman değil misin?” diye sordu.  Ben yine de nedenini kendim için bile olsa bilmek istiyorum dediğimde, bu sefer de “pişirme tekniği felaket, yağda kızartılıyor ve kolesterolü yüksek” gibi saçma sapan bir cevapla karşılaştım. İşte Türkiye gerçeği, eğer bilim insanları sorgulamıyor ve sorgulatmıyorlarsa ülkemizin gelinin bu noktasında da sanırım her daim “okumamış, cahil insanları” suçlamak yanlıştır. Bu tür davranışlarla bizlerin de o cahillerden hiçbir farkı yoktur. Eminim salonda dinleyenlerin %90’ı bundan sonra nedenini bilmedikleri bir şekilde gelen danışan veya hastalarına “kelle paça yemeyin” diyecekler. Toplumun her kesiminde sürü halinde hiç sorgulamadan yaşıyoruz.

    Kelle paça, yanaklardan dolayı kolajen içerdiğinden hakikaten kemik sağlığı ile ilgili faydaları olan ve hijyen kurallarına uyulup pişirildiğinde yenilmeme sebebini bulamadığım kültürümüzün beslenme seçeneklerinden birisidir.   

     

     

     

     Didem Hocam lafı bana bıraktığı için çok teşekkür ediyorum, tabikide bu güzel yazının üzerine bana çok da söyleyecek söz düşmez :)

    Anne karnında 3 milyar kat büyüyen bebek, doğumdan sonra ki 1 yıl içinde de 3 kat daha büyüyormuş. İnsan hayatının hiç bir kısmında bu kadar büyüyüp gelişemiyor ve bu dönemdeki büyüme gelişmesi tüm hayatını etkileyebiliyor.  

    • Araştırmalara göre obez her kişi için normal ağırlıktaki kişilere göre %42 daha fazla sağlık harcaması yapılıyor.
    • Hamilelerde kilo arttıkça birden fazla düşük yapma riski artıyor.
    • Gebelikte elzem yağ asitleri asitlerinin eksikliği, büyüme geriliği, deri anormalilerileri ve infertiliteye sebep olmaktadır.
    • Hamilelik omega 3 ihtiyacının karşılanması için önemli kaynaklarından biri balıktır. Fakat balığın içerebileceği  yer alan kontaminantlardan (Metil civa, poliklorlu bifeniller vb. diğer organik bulaşanlar) dolayı fetüs üzerinde nörotoksik hasarlar oluşmaması için düşük kontaminasyon riski taşıyan balık türleri (alabalık, ringa, mezgit, ton balığı, morina, dil balığı, hamsi, barlam balığı, tekir, kefal, uskumru vb.) diyetlerinde yer almalıdır.
    • Normal (vajinal) doğum ile bebeğin bağırsak florasının sağlıklı oluşmasında büyük bir etkilisi bulunmaktadır.
    • Doğumdan sonraki ilk 6 ay boyunca emzikli annelerin düşük kalorili diyetler ile zayıflamaları kesinlikle sakıncalıdır.
    • Emzirme sürecinde annenin günlük gereksinimine ek olarak 10-20 gram daha fazla protein ve 300-500 kalori arasında fazladan enerji alması gerekmektedir.
    • Emziren kadınların çoğu süt salınımı nedeniyle artan susama hissi yaşamakta ve bu durum günlük sıvı gereksinmesinin artışı ile sonuçlanmaktadır. Yeterli düzeyde anne sütü üretimi için günde en az 8-12 bardak sıvı almaya özen gösterilmedir.
    • Anne sütünü etkileyen faktörler;
    1. Annenin beslendiği yağın kalitesi
    2. Annenin yeterince vitamin açısından yüksek gıdalar tüketmesi
    3. Annenin selenyum ve iyot minerallerini yeterli miktarda alması
    4. Annenin kafein, nikotin ve/veya alkol tüketmesi

     

    • Mersin’de 92 kadın üzerinde emzirmeye ilişkin bilgi ve uygulamaların incelendi çalışmada, geleneksel uygulama olarak annelerin %3.2’sinin ilk emzirme için 3 ezan beklediği, %4.3’ünün kolostrumu (ilk sütü) vermediği, %9.8’inin ilk emzirmeden önce şekerli su verdiği ve annelerin tensel temasın  önemini bilmedikleri ortaya çıkmıştır.

    • Erzurum’da yapılan benzer bir çalışmada, annelerin %23.7’sinin bebeğinin emzirmek için kulağına ezan sesinin gelmesini beklediği, %14.4’ünün kolostrum (ilk süt) vermediği belirtiliyor.

    • Bebeğin sık sık ağlayıp aranmasının sütün yetersizliğini göstermeyebilir. Bundan dolayı yeterli ağırlık ağırlık takibi muhakkak doktorlar tarafından yapılıp ona göre ek bir gıdaya ihtiyaç olup olmadığı karar verilmedir.

    • İkinci aydan itibaren bebek eğer uyanmıyorsa gece beslenmesine gerek yoktur.

    • Ek gıdaya geçişte, bebek destekli oturabilmeli, baş-boyun hareketlini denetleyecek ve besini ağız içinde çevirip yutabilecek gelişimi göstermiş olması gerekmektedir.

    • Bebekler ek gıdaya geçtiklerinde, yemeklerine ekstradan şeker ve tuz eklenmesine gerek YOKTUR.

    • 1 aylık bebeğin mide kapasitesinin sadece bir cevizbüyüklüğündedir.

    • Ağızdan giren yiyeceklerin ‘TATLI’ olduğunu gösteren sinyaller, o besinin içinde şeker olmasa bile otonom sinir sistemin üzerinden insülin salgılanmasının arttırmaktadır. Tatlandırıcılar ile de aynı sinyaller oluşmakta ve insülin salınımı ortaya çıkmaktadır.

    • Bebeklere ve çocuklara sebze ve meyveler mevsimine göre taze ve bekletilmeden, kızartma ve kavurma işlemleri yapılmadan vitamin kayıpları oluşmadan tükettirilmesi gerekir.

    • 1 adet yumurta 1-3 yaş arası çocuklarda protein ihtiyacının %48.4’ünü karşılamaktadır.

    • Yumurta sarısı beyazından daha yüksek oranda besin ögeleri içermektedir. Yumurta  beyazı daha çok su ve koruyucu proteinleri içerir, yine magnezyum, potasyum ve sodyum içeriği sarıdan daha fazladır.

    • Gebeliğin erken döneminde, annenin düşük kolesterol düzeyi, kötü doğum sonuçlarına özellikle erken doğuma neden olduğu belirtildi. Bu dönemde en önemli kolesterol kaynaklarından biride yumurtadır.

    • Yumurtanın çiğ tüketilmemesi gerekir, çiğ yumurtanın enfeksiyon riski taşımaktadır; ayrıca pişmiş yumurtadaki proteinlerin ince bağırsaklarda emilimi ve vücut proteinlerine dönüşümünün daha fazladır.

    • Çin’de yer fıstığı alerjisinin daha az olduğu, bunun sebebininde yer fıstığının kaynatalar yapılmasına bağlı olduğu belirtiliyor.

    • TMMOB Ziraat Mühendisleri odası 2012 verilerine göre Türkiye’de yetiştirilen taze meyvelerin %80’inde, sebzelerin ise %55’inde pestisit kalıntısı bulunduğu görülmüş. Ve Türkiye bu rakamlar ile Avrupa’da birinci sırada yer aldığı belirtildi. Bu verilere göre Türkiye, tarım ürünleri ihracatında uyarı alan ülkeler arasında Çin’den sonra ikinci sırada yer aldığı gösterildi.

     

    İlk 1000 günde Didem Hocamın da üzerine basa basa söylediği gibi, vajinal doğum (normal doğum) ve anne sütü dönemin 2 altın kuralı olarak öne çıktığını kongrede de sık sık görmekteydik. Umarım birlikte çok daha bilgili kongreler görmemiz dileğiyle Didem Hocam.